Trong văn hóa đại chúng, cái tên Batman – Người dơi quả thật rất nổi tiếng. Kể cả khi khán giả Việt Nam, đã quá choáng ngợp với những Siêu Anh Hùng, bom tấn hành động từ ngành giải trí Hoa Kỳ thì cái tên Batman luôn là hình tượng anh hùng được biết đến đầu tiên và nhiều nhất.
Nhân dịp nhân vật Batman vừa được xướng tên trong danh sách các nhân vật sẽ được vinh danh trên Đại lộ Danh vọng. Mình xin gửi đến các bạn review về một bộ phim Batman hay nhất từ trước đến nay. Bộ phim mình xem đi xem lại không dưới 10 lần. Giá trị đem lại của nó đã vượt ngưỡng của một tác phẩm giải trí thông thường mà các bộ phim Siêu Anh Hùng khác mang lại. Bài viết theo cảm nhận riêng của tác giả và không mang ý nghĩa spoil phim. Mặc dù sử dụng rất nhiều chi tiết phim để viết, nhưng ngôn ngữ văn học đôi khi không lột tả hết ngôn ngữ điện ảnh mang lại. Chúc các bạn có một ngày vui vẻ và tận hưởng trọn vẹn giá trị bộ phim mang lại trong thời gian gần nhất có thể nhé.
Nội dung bài viết
Batman – Bruce Wayne: hai thái cực của một con người chính trực
Phim về Batman, dĩ nhiên đầu tiên phải nhắc đến Batman. Gã tỉ phú bị sang chấn tâm lý từ nhỏ do tội ác của một thành phố giàu có nhưng đầy rẫy tội phạm. Anh hóa thân thành một kẻ ngoài vòng pháp luật, đi chấn chỉnh pháp luật và trừng trị lũ ác nhân khi chính lực lượng cảnh sát không thể làm điều đó. Người anh hùng của chúng ta bắt đầu đi săn lùng, phanh phui những tội lỗi, là ác mộng trong đêm đen của những tên cướp, mafia. Anh là Batman.
Nhưng điều xã hội cần, không phải là người kỵ sĩ giấu mặt đứng trên luật pháp. Điều họ cần là người kỵ sĩ trắng, dùng luật pháp để trừng trị tội phạm. Batman vốn dĩ cũng là một tên tội phạm trong mắt những người làm luật. Và sâu thẳm trong con người chính trực nhà Wayne, anh khát khao được dừng lại. Chấm dứt màn rượt đuổi trong đêm đen, chấm dứt việc hành động trên pháp luật, chấm dứt những vết thương đầy rẫy trên người mình.
Batman và Bruce là hai thái cực của một con người chính trực, một bên không nhân nhượng và sẵn sàng chiến đấu. Một bên che dấu và dùng lời nói dối để khuất tất đi góc đen của bản thân mình. Một bên là ác ma, là hiện thân của sự trừng phạt. Một bên là gã tỷ phú, dùng tiền để đánh đổi cuộc sống thoải mái như ao ước của rất nhiều người.
Ai thấu hiểu cho tâm hồn con người yêu lẽ phải đó? Ai thấu hiểu cho nỗi đau thân xác hằng đêm khi chiến đấu với tội phạm? Chỉ mình quản gia Alfred – người đã rơi nước mắt khi phải ngăn cản Bruce trở thành Batman, và khi Batman trở về Bruce với thân xác hằn sâu những vết sẹo.
Phim đưa người xem đến những cung bậc mâu thuẫn của cuộc đời như chính những gì chúng ta đang đối mặt. Chẳng phải Batman là mặt tối trong mỗi người chúng ta hay sao? Bộ mặt luôn khát khao chứng tỏ giá trị của bản thân, khát khao sống đúng những gì ta mong mỏi, khát khao hóa thân thành hiện thực tàn khốc. Và Bruce lại là bộ mặt giả dối để sống trong một cuộc đời nhiều dối trá. Chẳng ai mang lại cho chúng ta bộ mặt thật của mình, trừ chính chúng ta.
Tôi nhớ mãi trường đoạn cuối phim, khi tất cả mọi thứ đã phơi bày, thì chính Batman lại là người gánh chịu lấy hậu quả tàn khốc nhất. Chính Anh đã nhận lấy mọi tội lỗi, nhận lấy sự truy bắt, nhận lấy sự khinh bỉ của cuộc đời. Bởi vì Gotham cần một người anh hùng, Gotham cần một biểu tượng, cần bấu víu vào công lý và công bằng, cần sự thượng tôn pháp luật. Người đó không thể là Batman. Nhưng cũng chính anh là người duy nhất có thể gánh chịu vết dơ vì một Gotham trong sạch hơn. Nghĩa vụ thiêng liêng mà chính Batman trao cho mình buộc anh phải là tên Tội phạm bị săn đuổi.
“Because he’s the hero Gotham deserves, but not the one it needs right now. So we’ll hunt him. Because he can take it. Because he’s not a hero. He’s a silent guardian. A watchful protector. A Dark Knight.” – Gordon (Bởi vì anh ấy là người anh hùng xứng đáng của Gotham, nhưng chẳng ai cần điều đó lúc này. Nên chúng ta sẽ săn đuổi anh ấy. Vì Anh ấy đã gánh chịu nó, vì anh ấy không phải là anh hùng. Anh ấy là người bảo vệ thầm lặng, người trông chừng tất cả. Một Kỵ sĩ bóng đêm)
Harvey Dent – The Two Face: Ác mộng của tội phạm
Mâu thuẫn của Batman – Bruce được giải quyết khi ánh sáng của chân lý xuất hiện. Đó là Harvey, gã công tố viên trẻ giàu nhiệt huyết và thừa quyết đoán trong đối đầu với tội phạm. Lần xuất hiện đầu tiên của Harvey gây ấn tượng mạnh với Bruce. Ở đó anh thấy một Batman ngoài ánh sáng, một “White Knight” dũng mãnh và biết dùng Pháp luật để đối đầu với tội phạm. Và bất ngờ hơn nữa khi gã trai trẻ này lại là người tình của người yêu cũ Bruce. Người đã đồng hành cùng anh trong suốt những tháng năm tuổi trẻ, người biết rõ Batman và Bruce là 2 nhân dạng trong 01 con người – Rachel.
Gã công tố viên có biệt danh “Two-Face” này là ác mộng của lũ tội phạm, và là người anh hùng của tất cả mọi người. Vì công lý, vì sự đấu tranh cho một Gotham trong sạch, anh mạnh mẽ và chiến đấu cho những gì vẹn toàn nhất, cho tình yêu với Rachel và cho cả chính bản thân anh. Anh sẵn sàng nhận mình là Batman khi Joker yêu cầu Batman phải công bố danh tính thật, nếu không hắn sẽ giết một người cho mỗi ngày Batman giấu diếm. Anh sẵn sàng đưa thân mình vào chốn hiểm nguy để Joker lộ diện.
Nhưng anh đã thất bại, thất bại trong việc bảo vệ người thân yêu nhất của mình. Cái chết của Rachel là một trò lừa gạt của Joker. Chỉ với một cú huých nhẹ, từ một người anh hùng, Harvey sụp đổ. Anh trở nên căm thù và đổ lỗi cho tất cả. Anh dùng súng, dùng thủ đoạn để tước đoạt mọi thứ, trả thù tất cả những người gây nên cái chết của Rachel. Kể cả người đồng đội bấy lâu của anh, là Cảnh sát trưởng Gordon và Batman.
“Madness, as you know, is like gravity, all it takes is a little push.” – Joker (Sự điên loạn, mày biết đấy, y như trọng lực mà thôi, cái tao cần chỉ là… 1 cái đẩy nhẹ)
Nhưng sau tất cả thì Harvey vẫn phải là Hiệp sỹ của Gotham. Những giá trị mang lại của anh trước công lý là thước đo và là nỗi kinh hoàng của lũ tội phạm. Nếu tội ác của anh được phơi bày, ai sẽ còn tin vào công lý? Ai sẽ còn tin và pháp luật khi chính kẻ bảo vệ nó lại phạm tội?
Điều đó đẩy Batman vào vết dơ bẩn này, anh gánh lấy mọi tội lỗi Harvey gây ra. Vì anh là người anh hùng thật sự. Điều mình ấn tượng ở phân đoạn này là phép ẩn dụ từ biệt danh, hình ảnh, hành động của Harvey. “Two-face” – Hai Mặt, một mặt tốt đẹp với mọi người, mặt còn lại tàn khốc với lũ tội phạm. Đến cuối phim, một mặt bị bỏng nát bươm, một mặt đẹp dẽ – giống như những gì anh đã làm, mặt tốt đẹp và mặt tội lỗi cùng song hành. Thế giới cần bộ mặt tốt đẹp của Harvey, còn bộ mặt xấu, Batman sẽ là người chịu trách nhiệm.
The Joker – Thằng Hề – Tao là Tội phạm
Điều tạo nên sự kịch tính và thu hút của cả bộ phim là nhân vật phản diện xuất sắc nhất mọi thời đại: The Joker do Heath Ledger thủ vai (anh đã nhận giải Oscar cho vai diễn này). Tài tử người Úc đã không may qua đời khi vừa hoàn thành xong bộ phim The Dark Knight.
Nhắc đến Joker, rất nhiều người trong chúng ta quá quen thuộc với những câu Quotes đầy cảm hứng của nhân vật này trong bộ phim. Mình sẽ không nhắc đến chúng quá nhiều bởi chính tâm lý nhân vật, tính cách điên khùng nhưng cực kỳ thông minh của hắn ta mới làm nên Joker vĩ đại như thế.
Là nhân vật phản diện chính trong phim, Joker xuất hiện ngay tại những shot hình đầu tiên của bộ phim với hình ảnh một tên tội phạm trong nhóm cướp nhà băng. Bằng sự thông minh của mình, hắn lên kế hoạch cho cả nhóm tấn công một nhà băng tại thành phố Gotham. Nơi đó chứa tiền của lũ mafia trong thành phố và đang bị cảnh sát cùng Batman theo dõi.
Sự kịch tính càng dâng lên cao hơn khi chính nhóm cướp lại giết lẫn nhau để giảm số người chia món tiền khổng lồ cướp được. Cái khán giả càng bất ngờ hơn vì chính Joker là người lên kế hoạch lẫn kích động cho lũ cướp giết lẫn nhau. Cuộc đào thoát ngoạn mục của Joker báo hiệu cho một bộ phim điên rồ mà hắn là nhân tố chính.
“If your good at something never do it for free” – Joker (Nếu mày giỏi thứ gì, thì đừng có làm nó miễn phí)
Lần tiếp theo xuất hiện của Joker kèm câu thoại nổi tiếng này, đẩy người xem vào cái suy nghĩ: thằng này làm mọi thứ vì tiền.
Hiển nhiên rồi, chính bản thân chúng ta đều làm mọi thứ vì tiền. Tiền là động lực phấn đấu, là thứ thúc đẩy con người ta trong mọi hành động. Dĩ nhiên hành động đó là đúng hay sai còn phải xem xét. Joker liều lĩnh, thông minh, và tinh quái chứ không phải là một tên tội phạm điên loạn như cách hắn thể hiện. Chẳng thằng điên nào dám xuất hiện giữa cuộc họp của các tên Mafia cộm cán chi phối toàn bộ tội phạm của Gotham – một mình. Chẳng thằng điên nào dám trả lời lũ đầu sỏ đó – một mình. Cũng chẳng thằng điên nào ôm một đống lựu đạn trong người, cột dây cò lẫy và cầm trên tay dọa đám trùm. Chẳng với một câu nói nào, chỉ bằng ánh mắt, và động tác dứ dứ như con nít, Joker điên thế đấy.
Nhưng càng về cuối phim, Joker lại càng bộc lộ tính thông minh và điên loạn của mình. Ai cũng nghĩ hắn làm mọi thứ vì tiền, hắn đòi hỏi 1 nửa số tiền dơ của đám trùm. Tất cả chỉ dành cho 01 shot hình nhỏ. Hắn đốt tất cả. Không giữ lấy cho mình dù chỉ một xu. Tiền ư? Hắn không cần.
Chính vì tâm lý khó lường, việc tìm kiếm và đoán đường đi nước bước của hắn làm Batman, Harvey, Gordon đau đầu. Những gì công lý của ban ngày, ban đêm làm được chỉ là chạy theo sự khủng bố leo thang và tiềm tàng sự hoảng loạn, hỗn mang.
Batman: “You’re a garbage. You kill for money.” (Đồ rác rưởi, mày giết người chỉ vì tiền)
Joker: “Don’t talk like one of them. You’re not! Even if you’d like to be. To them, you’re just a freak, like me! They need you right now, but when they don’t, they’ll cast you out, like a leper! You see, their morals, their code, it’s a bad joke. Dropped at the first sign of trouble. They’re only as good as the world allows them to be. I’ll show you. When the chips are down, these… these civilized people, they’ll eat each other. See, I’m not a monster. I’m just ahead of the curve.” (Đừng nói với tao như thế mày là chúng nó, mày không phải đâu, kể cả khi mày muốn như thế, nhưng chúng nó chỉ coi mày là đồ quái đản – như tao. Chúng cần mày bây giờ, nhưng khi không cần, chúng đá mày ra ngoài như lũ bị phong cùi. Mày thấy đó, đạo đức của tụi nó, quy tắc của tụi nó, chỉ là trò hề. Gặp vấn đề thì tụi nó cũng rũ bỏ cả thôi. Chúng chỉ tốt đẹp khi thế giới này cho phép chúng như thế. Nên tao mới cho mày thấy, khi xã hội này hết văn minh, lũ… lũ người dân, chúng ăn lẫn nhau. Thấy không? Tao đâu phải quái vật. Tao chỉ đi trước một bước mà thôi)
Đoạn đối thoại của Batman và Joker bộc lộ nên động cơ của Joker. Hắn không phải là một dạng người phạm pháp chỉ vì tiền. Hắn là phạm pháp, khủng bố, phá hoại chỉ vì hắn thích như thế, hắn muốn như thế. Batman trong mắt hắn cũng chẳng hơn gì một thằng tội phạm, bởi chính Batman dù có nhân danh công lý tới đâu, anh vẫn là người ngoài vòng pháp luật khi cho mình đứng trên tất cả. Con người, xã hội, đạo đức, pháp luật, mọi thứ trên cuộc đời này xây dựng dựa trên các chuẩn mực, đều vì con người và lợi ích của con người. Điều gì sẽ xảy ra khi những thứ đó không có giá trị? Joker đẩy con người ta phải đối mặt với tình cảnh như thế, để chứng minh rằng con người là ích kỷ, là giả tạo.
Dẫu sao thì công lý cũng chiến thắng, cái cách mà Kết phim mang đến thật chua cay nhưng rất hiện thực. Chẳng có cái kết nào viên mãn cho bất kỳ ai, và chẳng có màu hồng trong cuộc đời này. Tính mạng, của cải, danh dự sẽ chẳng quan trọng khi con người buộc phải đối diện với bản tâm. Ai cũng có ích kỷ cho riêng mình, và trong thế giới hỗn mang của sự vị kỷ đó. Batman đã gánh lấy mọi hậu quả đau thương, đã chiếm lấy phần ác và gieo mầm thiện lương vào xã hội.
The Dark Knight là thế, anh là người hùng, nhưng chỉ là người hùng trong thầm lặng, trong đắng cay tủi hờn, trong danh dự sứt mẻ, trong cả mất mát đau thương. Dũng cảm, thiện lương, nhưng cô độc và tàn khốc với bản thân. Batman không chỉ là Người dơi, không chỉ là anh hùng, anh còn là một biểu tượng cho sự hi sinh thầm lặng. The Real HERO.
Là một bộ phim mang màu sắc hình sự, tội phạm và kịch bản biến ảo cùng dàn diễn viên xuất sắc. Không phải tự dưng mà The Dark Knight lại tốn biết bao giấy mực của giới phê bình. Cũng không phải tự dưng mà The Dark Knight là một trong top 10 phim xuất sắc nhất mọi thời đại.
Dòng phim siêu anh hùng theo định nghĩa của các nhà làm phim gần đây chỉ xoay quanh cái thiện và cái ác. Nhưng rất hiếm những phim có thể khai thác chất liệu tâm lý và đi sâu vào khuôn mẫu của con người như Batman – The Dark Knight. Và điều hiển nhiên, Batman đã được nâng lên biểu tượng như thế đó.
Bộ phim được Christopher Nolan làm đạo diễn, với sự tham gia diễn xuất của: Christian Bale – Batman/Bruce, Heath Ledger – Joker…
Thiết nghĩ phải nằm trong box review phim chứ nhỉ